Wyjazdy do wielu krajów wiążą się ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na choroby zakaźne. Szczepienia ochronne stanowią jeden z najbardziej skutecznych środków profilaktyki chorób zakaźnych. Najczęściej wymaga się szczepień przeciw żółtej febrze, tężcowi i błonicy (dyfteryt), polio, durowi brzusznemu, zapaleniu wątroby typu A i B, cholerze, zapaleniu opon mózgowych, wściekliźnie, gruźlicy. W niektórych rejonach świata warto również zabezpieczyć się przed malarią. Poniżej przedstawiamy dokładną charakterystykę tych chorób, miejsc występowania oraz szczepionek.
- Żółta gorączka - Jest to choroba wirusowa przenoszona przez komary rozpowszechniona wśród dzikich zwierząt tropikalnych w lasach Ameryki i Afryki. Zaszczepienie się jest zalecane dla osób wybierających się na te kontynenty. Szczepionkę wstrzykuje się podskórnie, jednorazowo. Świadectwo ważne jest 10 lat.
- Dur brzuszny - Zachorować można przez spożywanie zakażonej wody lub żywności. Szczepionka nie daje stuprocentowej pewności, dlatego w momencie pojawienia się objawów (bólu głowy, gardła i temperatury dochodzącej do 40°C) skorzystajmy z pomocy lekarza. Schemat szczepienia: 2 wstrzyknięcia podskórne w odstępie miesiąca, trzecia dawka po roku. Dawki przypominające, co trzy lata, utrzymują stan odporności.
- Tężec - Choroba ta jest bardzo rozpowszechniona w krajach tropikalnych. Większość obywateli naszego kraju została zaszczepiona przeciw tej chorobie w dzieciństwie, dlatego wystarczy przyjęcie dawki przypominającej, która przedłuży odporność na następne 8 lat. Jeśli ktoś nie był szczepiony w dzieciństwie - musi przyjąć 2 zastrzyki w odstępie 6 tygodni. Podobna technika szczepień jest wymagana przy zabezpieczaniu się przed błonicą.
- Polio - Rozpowszechniona w krajach rozwijających się. Aby nabyć odporność należy raz na 10 lat przyjmować dawkę szczepienia (w kroplach lub doustnie).
- Zapalenie wątroby - Przyczyną tej choroby są zazwyczaj narkotyki, alkohol i różnorodne infekcje. Wyróżniamy zapalenia wątroby typu A, B, C, D, E i G. Litery te symbolizują poszczególne wirusy. Odmiany tej choroby typu C, D, E i G są stosunkowo rzadkie i nie powinniśmy się nimi przejmować. Niżej przedstawiamy szczepionki przeciw pozostałym odmianom choroby.
- Zapalenie wątroby typu A - Najbardziej rozpowszechniona w krajach rozwijających się, w których niezbyt wielką wagę przywiązuje się do higieny. Zakażenie następuje przez wypicie nie przegotowanej wody, lub spożycie nieświeżej żywności. Aby się uodpornić należy przyjąć gamma-globulinę lub szczepionkę Harvix. Sposoby te różnią się czasem trwania odporności.
- Zapalenie wątroby typu B - Przenoszona jest drogą krwi lub wydzielin ciała. Dostępna na rynku szczepionka pozwala na nabycie całkowitej odporności dopiero po upływie pół roku. Szczepionka to seria trzech zastrzyków w ciągu 6 miesięcy. Dawki przypominające podaje się co 3-5 lat.
- Cholera - Zaszczepienie się nie gwarantuje pełnej odporności organizmu i utrzymuje ważność tylko przez pół roku. Choroba ta przenosi się przez bakterie znajdujące się w wodzie. Dlatego zachowajmy wszelkie środki ostrożności i higieny.
- Zapalenie opon mózgowych - Jest to bardzo groźna infekcja bakteryjna, powodująca nawet śmierć chorego. Szczepionka daje roczną odporność. Przed wyjazdem należy dowiedzieć się, w których rejonach ogłoszone były ostatnio epidemie i zrezygnować z podróży w te miejsca.
- Wścieklizna - Wirus tej choroby przenoszony jest przez ślinę psów, małp i kotów. Schemat szczepienia polega na przyjęciu trzech zastrzyków w ciągu około 25 dni. Jeśli po zaszczepieniu nastąpi kontakt ze zwierzęciem mogącym być chorym na wściekliznę - trzeba przyjąć dwa zastrzyki przypominające.
- Malaria - Jest to choroba przenoszona przez komary. Częstotliwość jej występowania zależy od pory roku, obszaru geograficznego, wysokości nad poziomem morza. Najbardziej rozpowszechniona w krajach tropikalnych Afryki, Azji, Ameryki Południowej i Środkowej. Komary malaryczne kłują najczęściej od zmierzchu do świtu.
Dlatego należy się odpowiednio zabezpieczyć:- Po zachodzie słońca nosić długie spodnie, koszule z długimi rękawami, a na odkryte części skóry stosować środki owadobójcze.
- Poza tym przed wyjazdem z Polski trzeba koniecznie skontaktować się z lekarzem w celu określenia typu i sposobu dawkowania leku antymalarycznego.
- Choroba lokomocyjna - Osoby, które na nią zapadają powinny powstrzymać się od jedzenia ciężkostrawnych posiłków na krótko przed podróżą, a w jej czasie zajmować miejsca najmniej narażone na wstrząsy (blisko skrzydeł w samolocie, na środku autobusu, pokładu statku).
- Najmniejsze skaleczenia skóry, czy wydające się niegroźnym ukąszenie węża, może być groźne dla zdrowia. W pierwszym przypadku, należy bezzwłocznie ranę przemyć wodą z mydłem lub wodą utlenioną, a następnie ranę opatrzyć. W drugim przypadku trzeba założyć opaskę uciskową powyżej miejsca ukąszenia, ranę przemywać i odsysać, ale nie nacinać. Chorego należy unieruchomić i jak najszybciej przewieźć do najbliższego ambulatorium.
- AIDS - Należy pamiętać, że do zakażenia może dojść podczas stosunku płciowego, podawania narkotyków, a także podczas zabiegów niesterylną igłą i strzykawkami. Naprawdę warto powstrzymać się od przypadkowego stosunku z nieznajomą osobą, albo chociaż użyć prezerwatywy.
Poza tym przy jakichkolwiek kontaktach z zastrzykami - domagajmy się używania oryginalnie zapakowanych i przy nas otwieranych strzykawek i igieł.